GADKI z dzieckiem. Pomożemy znaleźć odpowiednie słowa!

Przemoc seksualna wobec dzieci budzi w dorosłych, zwłaszcza rodzicach troszczących się o swoje dzieci, tak wiele trudnych emocji, że ich naturalną reakcją jest chęć zaprzeczenia, że zjawisko to występuje, i unikanie tematu. Często nie wiemy, jak rozmawiać z dziećmi, jak rozpoznać zagrożenia ani co w zachowaniu dziecka lub w jego otoczeniu powinno wzbudzić naszą czujność.

Zjawisko przemocy seksualnej jest badane od kilkudziesięciu lat i obecnie dysponujemy dużą wiedzą na temat jej mechanizmów, dzięki czemu możemy zmniejszać ryzyko jej wystąpienia. Aby robić to skutecznie, wcale nie trzeba być specjalistą w dziedzinie profilaktyki wykorzystywania seksualnego. Otoczenie dziecka może odegrać bardzo ważną rolę w ochronie dzieci przed przemocą i wzmacnianiu ich bezpieczeństwa.

Czym jest wykorzystywanie seksualne dzieci?

Według definicji Światowej Organizacji Zdrowia to:

włączanie dziecka w aktywność seksualną:
- której nie jest ono w stanie w pełni zrozumieć i udzielić na nią świadomej zgody
- lub na którą nie jest dojrzałe rozwojowo i nie może zgodzić się w ważny prawnie sposób
- lub która jest niezgodna z normami prawnymi lub obyczajowymi danego społeczeństwa (w Polsce wiek zgody wynosi 15 lat).
Z wykorzystywaniem seksualnym mamy do czynienia, gdy taka aktywność wystąpi pomiędzy dorosłym a dzieckiem lub dzieckiem a innym dzieckiem, jeśli te osoby ze względu na wiek bądź stopień rozwoju pozostają w relacji opieki, zależności lub władzy. Celem takiej aktywności jest zaspokojenie potrzeb innej osoby.” .

Uwaga!

Każda czynność seksualna podejmowana z dzieckiem poniżej 15. roku życia jest przestępstwem! Jeśli podejrzewasz, że dziecko młodsze niż 15-letnie doświadczyło wykorzystania seksualnego, zgodnie z art. 240 Kodeksu karnego masz obowiązek powiadomienia prokuratora lub policji. Niedopełnienie tego obowiązku jest zagrożone karą pozbawienia wolności do lat 3.

Wykorzystywanie seksualne dzieci dzielimy na takie z kontaktem fizycznym i bez niego.

Z kontaktem fizycznym:

całowanie o charakterze seksualnym;
pobudzanie intymnych części ciała dziecka ręką, penisem lub przedmiotem;
skłanianie dziecka do podobnych zachowań seksualnych wobec dorosłego;
kontakty oralno-genitalne;
stosunki udowe;
penetracja seksualna ręką, penisem lub przyrządem;
wykorzystanie seksualne dziecka do celów komercyjnych (wyzyskiwanie dziecka);
produkcja materiałów przedstawiających seksualne wykorzystanie dzieci.

Bez kontaktu fizycznego:

ekshibicjonizm,
wszelkie formy werbalnego molestowania (prowadzenie rozmów o treści seksualnej nieadekwatnej do wieku dziecka lub komentarze o podtekście seksualnym);
skłanianie dziecka do kontaktu z treściami pornograficznymi;
grooming (uwodzenie w internecie w celu nawiązania kontaktu);
seksting (wysyłanie dziecku swoich intymnych zdjęć lub filmów).

W większości przypadków sprawcy wykorzystują sytuację, w której przebywają z dzieckiem sam na sam, lub bliską relację z dzieckiem do nawiązania kontaktu seksualnego. Często zachowują się w sposób przyjazny i życzliwy, również wobec innych dorosłych. Mogą dawać dziecku prezenty lub obiecywać mu coś atrakcyjnego. Zobowiązują je do tajemnicy, budując atmosferę wyjątkowości wokół relacji z nim bądź też strasząc, że będziesz się na nie gniewać lub mu nie uwierzysz.

Obalamy mity na temat seksualnego wykorzystania dzieci!

FAŁSZ: Przemoc seksualna wobec dzieci ma miejsce w zmarginalizowanych środowiskach.

PRAWDA: W każdym środowisku może dojść do wykorzystania seksualnego dziecka.

FAŁSZ: Przemoc seksualna jest rzadkim zjawiskiem.

PRAWDA: Według badań Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę (FDDS) 26% dzieci i nastolatków w Polsce doświadczyło przemocy seksualnej bez kontaktu fizycznego, a 8% – z kontaktem fizycznym. Większość przypadków nie jest ujawniana.

FAŁSZ: Sprawcami są osoby obce.

PRAWDA: W większości przypadków sprawcami są osoby znane dziecku, które wykorzystują zbudowaną z nim relację – bezpośrednio lub w komunikacji internetowej.

FAŁSZ: Narażone na nią są dziewczynki, a nie chłopcy.

PRAWDA: Według danych UNICEF przemocy seksualnej doświadcza jedna na 5 dziewcząt i jeden na 7 chłopców.

FAŁSZ: Tylko mężczyźni są sprawcami.

PRAWDA: W większości przypadków sprawcami są mężczyźni, ale kobiety również dopuszczają się seksualnego wykorzystania dzieci.

FAŁSZ: Dzieci wymyślają historie na temat bycia wykorzystanym seksualnie.

PRAWDA: Każda fantazja dziecka ma swój początek w realnym doświadczeniu. Jeśli dziecko ujawnia doświadczenie przemocy seksualnej, to należy mu wierzyć. Według badań tylko 2–6% ujawnień jest fałszywych.

Możesz więcej, niż myślisz

Nie jesteśmy bezradni! Możemy wiele zrobić, aby wzmocnić bezpieczeństwo dzieci i ich odporność na trudne doświadczenia związane nie tylko z ryzykiem wykorzystywania seksualnego, ale z każdą formą przemocy. W naszych rękach jest więcej narzędzi, niż nam się wydaje.

Wytyczne WHO (za: Sajkowska, M. (2002). Wykorzystywanie seksualne dzieci. Ustalenia terminologiczne, skala zjawiska, oblicza problemu społecznego. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 1(1), 5–28.).
Together for girls. (2024). Facts, figures, and solutions to break the world’s record of inaction against childhood sexual violence.
Faller, K.C. (2007). Coaching children about sexual abuse: A pilot study of professionals’ perceptions. Child Abuse & Neglect, 31(9), 947–959. O’Donohue, W., Cummings, C., Willis, B. (2018). The frequency of false allegations of child sexual abuse: A critical review. Journal of Child Sexual Abuse, 27(5), 459–475. Trocmé, N., Bala, N. (2005). False allegations of abuse and neglect when parents separate. Child Abuse & Neglect, 29(12), 1333–1345. Bradley, A.R., Wood, J.M. (1996). How do children tell? The disclosure process in child sexual abuse. Child Abuse & Neglect, 20(9), 881–891